Er zijn diverse sectoren die contact hebben met alle burgers, zonder en met klachten. Verloskundigen met alle zwangeren, jeugdgezondheidszorg met alle ouders en kinderen, en het onderwijs omdat (bijna) alle kinderen onderwijs volgen. Een van de taken van de mensen die werkzaam zijn in deze sectoren is “signaleren” of er sprake is van een zodanig risicovolle situatie dat er extra aandacht nodig is of toeleiding naar een preventief aanbod. Dit kan een dilemma opleveren.
Binnen deze beroepsgroepen worden voor het inschatten van risico’s verschillende “instrumenten” gebruikt. Hieronder een overzicht. Het zou goed zijn als beroepsgroepen met elkaar in gesprek gaan over het gebruik.
| Werkwijzen/instrumenten | toelichting | |
| Bruikbaar in verloskunde | ||
| Alpha-n | Er is een vergelijking gemaakt tussen de drie screeningsinstrumenten die binnen de verloskunde worden gebruikt. | |
| Mind2Care | ||
| R4U | ||
| Bruikbaar in de jeugdgezondheidszorg | ||
| SPARK | 1 | een methode om vroegtijdig opvoed- en opgroeiproblemen bij jonge kinderen en hun ouders te signaleren in de jeugdgezondheidszorg |
| Gezamenlijk inschatten zorgbehoeften | 1 | Hiermee kan een gezamenlijke, brede gezinsgerichte, gestructureerde inschatting en beslissing gemaakt worden over de krachten, zorgbehoeften en ondersteuning van kinderen, jongeren en (aanstaande) ouders. Zodat gezinnen passende, tijdige en effectieve ondersteuning ontvangen en versterkt worden in hun eigen kracht |
| Spark18 | 3 | SPARK18 is een methode om vroegtijdig opvoed- en opgroeiproblemen te signaleren bij kinderen van 18 maanden. |
| Samen starten | Een gespreksmethodiek waarbij op gestructureerde wijze het gesprek wordt aangegaan met de ouder over de ontwikkeling van het kind (0-4 jr) in zijn omgeving. Wordt waarschijnlijk samengevoegd met GIZ | |
| Family check up | De Family Check-Up (FCU) is een gezinsgerichte ondersteuningsmethode gericht op het vroegtijdig bieden van hulp en ondersteuning aan ouders die vragen hebben over de opvoeding of hier uitdagingen in ervaren. De FCU is zeer kortdurend en laagdrempelig, voor gezinnen met kinderen van 2 t/m 17 jaar | |
| Bruikbaar in GGZ | ||
| kindcheck | ||
| Bruikbaar in het onderwijs | ||
| Hart&ziel | Dit is een leerlingvolgsysteem voor de basisschool met als doel kinderen met een verhoogd risico op sociaal-emotionele problemen te signaleren, waardoor de school kinderen kan begeleiden binnen de context van de school. Pas als dat onvoldoende blijkt, kan passende zorg worden ingeschakeld. Bij voorkeur op school, met programma’s zoals VRIENDEN of Alles Kidzzz. | |
| Jij en je gezondheid | Digitaal instrument dat wordt ingezet als onderdeel van de preventieve gezondheidsonderzoeken van de Jeugdgezondheidszorg in de onder- en bovenbouw van het voortgezet onderwijs en op het mbo. Jongeren met (een verhoogd risico op) problemen worden door de jeugdarts of -verpleegkundige uitgenodigd voor een gesprek. | |
| STORM (Strong Teens and Resilient Minds) | De STORM-aanpak is een gezamenlijk (preventie)programma dat de ontwikkeling van een positief zelfbeeld, weerbaarheid en veerkracht onder jongeren stimuleert. Door de STORM-aanpak wordt vroegtijdig gesignaleerd wanneer jongeren zich somber, depressief voelen of suïcidale gedachten hebben. Met de Op Volle Kracht-training leren jongeren hoe ze daar mee om kunnen gaan. | |
| M@ZL (Meer aandacht voor Ziekgemelde leerlingen) | Het is een effectieve methodiek voor de aanpak van ziekteverzuim bij scholieren in het primair onderwijs, voortgezet onderwijs en het MBO. |
In de praktijk zijn er vele toeleidingprocedures werkzaam, vaak per gemeente verschillend. Het is belangrijk om in de toeleiding naar jeugdzorg de reguliere ondersteuningscoördinatie van het onderwijs (inclusief jeugdgezondheidszorg) een belangrijke rol te laten spelen. Werkwijzen als SPARK, Hart en ziel, Jij en je Gezondheid en diverse effectieve preventieve interventies kunnen daar een goede bijdrage aan leveren. Diverse instrumenten in elkaar schuiven tot één route kaart, in diverse gemeenten. Voor het programma kansrijke start is dat gedaan