Kinderen
Voor kinderen is de school een heel belangrijke omgeving naast het gezin. Maar niet alleen als 2e opvoedmilieu is de school belangrijk voor de sociaal emotionele ontwikkelen van kinderen. Ook het primaire doel van onderwijs (cognitieve ontwikkeling) kan niet zonder aandacht voor sociaal-emotionele ontwikkeling. Daarom ligt er een belangrijke verantwoordelijkheid bij gemeente en onderwijs om samen aan de slag te gaan om onnodige uitstroom van onderwijs naar jeugdzorg/gespecialiseerde jeugdhulp terug te dringen.
Preventie structureel binnen primair onderwijs
Als school, leerkracht de ambitie heeft om zo vroeg mogelijk problemen bij kinderen te signaleren, maar ook zoveel als mogelijk binnen het onderwijs op te lossen, is de centrale vraag voor school/leerkracht: wat hebben we nodig om dit te realiseren? Hoe zorgen we dat we niet afhankelijk zijn van motivatie van individuele leerkracht ? Voor zo’n structurele aanpak is het nodig de aanpak van het programma de gezonde school te volgen, en te investeren in vier pijlers: educatie, schoolomgeving, signaleren en beleid.
En daarbij is steeds het uitgangspunt: de school is geen vindplaats voor hulpverlening, maar een werkplaats voor de ontwikkelkansen van kinderen (en hun opvoeders). Daarom worden interventies bij voorkeur ingezet binnen de schoolomgeving en beschouwt als onderdeel van de basisondersteuning die het onderwijs biedt.
| Gericht op mentaal welbevinden en sociale veiligheid | Effectiviteit | Relatie met doel om druk op jeugdzorg te verminderen | |
|---|---|---|---|
| Educatie | PAD | 4 | Een school waar continu en systematisch wordt gewerkt aan mentaal welbevinden, sociale veiligheid is cruciaal om onnodige instroom jeugdzorg te voorkomen. Als er geïnvesteerd wordt in de vier pijlers met effectieve instrumenten is score sterk van toepassing.
|
| kanjertraining | 4 | ||
| Taakspel | 3 | ||
| Kiva | 3 | ||
| Prima | 2 | ||
| De Vreedzame school | 2 | ||
| Leefstijl | 1 | ||
| School wide positive behaviour Support | Niveau 1 | ||
| Schoolomgeving | o.a.gericht op ouders en personeel. | ||
| Signaleren | Hart&Ziel | Werkwijzen voor effectieve vroegsignalering zijn cruciaal | |
| Spark18 | Score 1 | ||
| Beleid | Zorgadviesteam (samenstelling? kwaliteit?),IB’ers |
Preventie binnen het onderwijs gericht op specifieke groep
Naast de universele preventie in het onderwijs, gericht op alle leerlingen, zijn er interventies nodig gericht op specifieke groepen, geïndiceerde preventie. De interventies zijn gericht op kinderen, maar vaak zijn ze ook gericht op leerkrachten en/of opvoeders.
| toelichting | Effectiviteit | Relatie met doel om druk op jeugdzorg te verminderen | |
|---|---|---|---|
| Dappere Dino’s | 6-8 jr. Kinderen van ouders die gescheiden zijn | 3 | Gezien het gegeven dat scheiding van ouders vaak rol speelt bij kinderen die worden aangemeld bij jeugdzorg score 1. |
| Alles kiddzzz | 9-12 jr. kinderen die gedragsproblemen laten zien.(geïndiceerde preventie) | 3 | Gezien problematiek score 1. |
| Ik kies voor zelfcontrole | 8-12 jaar kinderen met externaliserende gedragsproblemen (in de school) | 3 | Gezien problematiek score 1. |
Preventie buiten het onderwijs, gericht op specifieke groepen kinderen
Aansluitend op bovenstaande interventies biedt de gemeente voorzieningen aan die nodig zijn om doel te realiseren en behoren tot gemeentelijke verantwoordelijkheid.
| toelichting | Effectiviteit | Relatie met doel om druk op jeugdzorg te verminderen | |
|---|---|---|---|
| Vrienden | 4-16 jaar kinderen met angst-depressie | 4 | Score 2, omdat relatie met instroom jeugdzorg iets minder direct is dan bij gedragsproblematiek, maar wel van belang. |
| Denken+Doen=durven | 8-18 jaar kinderen met angststoornis. | 3 Zie ook onderzoek naar kosteneffectiviteit |
|
| Plezier op school | Niveau 3 | Gezien doelgroep en problematiek in elk geval score 2. Bij gericht inzetten (scholen/wijken) score 1. | |
| Kies | Voor kinderen van 7-12 jaar en hun gescheiden ouders Niveau 3 |
||
| Stop nu ander plan | Jongens tussen 6 en 12, plus hun opvoeders Niveau 2 |
Gezien doelgroep en problematiek Score 1 |
kansrijk
Een aantal interventies die (nog) niet in database zijn opgenomen, of zijn beoordeeld op niveau 1 worden door Trimbos als kansrijk beoordeeld om in te zetten voor versterken mentale gezondheid.
| Schooljudo | Werkt aan versterken van sociaal-emotionele ontwikkeling van een kind via judo. Deze interventie wordt veel ingezet in achterstandswijken en speciaal onderwijs |
| Futsal chabbab | Is een interventie waarbij voetbaltraining wordt gebruikt om kinderen en jongeren te bereiken en te motiveren. Doel is schooluitval voorkomen en hun kansen te vergroten |
| Leer te durven | Groepstraining waarin kinderen van 8 tot 12 jaar leren om betger om te gaan met hun angsten en zelfverzekerder te worden |
| PIEP zei de muis | Gericht op kinderen van 4-8 jaar van ouders met psychische problemen of verslavingsproblemen
Interventie wordt op dit moment beoordeeld. |
| KOPP Doe-praatgroep | Gericht op kinderen van 8-12 jaar van ouders met psychische problemen of verslavingsproblemen |
| Rots en water | wil ik toevoegen aan kansrijke interventies. Rots en water wordt in veel scholen gebruikt, is (nog) niet opgenomen in database |
Afstemming tussen gemeente en onderwijs
Er kan discussie ontstaan over de vraag “wie betaalt wat?” Volgens mij valt er als volgt naar de verantwoordelijkheden te kijken. De interventies genoemd bij “preventie binnen het onderwijs” vallen mijns inziens onder de verantwoordelijkheid van het onderwijs, ik zie ze als onderdeel van de basisondersteuning. De interventies genoemd bij “preventie buiten het onderwijs” vallen mijns inziens onder verantwoordelijkheid van gemeenten. Maar omdat het in mijn ogen een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid is van onderwijs en gemeente om tot een samenhangende preventie-infrastructuur te komen zullen er afspraken gemaakt moeten worden. Op regio-niveau kan dat binnen het Op Overeenstemming Gericht Overleg (OOGO).