In 2021 rookte 20,6% van de bevolking van 18 jaar en ouder. Roken verdient bij de aanpak van elk thema (mentale gezondheid, bewegen, bestaansonzekerheid etc.) hoge prioriteit. De meeste gezondheidswinst valt te behalen door niet te roken, op de tweede plaats komt voldoende beweging. Ruim de helft van de rokers sterft aan de gevolgen ervan; elk jaar zo’n 20.000 Nederlanders. Roken kan ziekten veroorzaken zoals kanker, hart- en vaatziekten en luchtwegziekten. Ook van meeroken kunnen mensen ernstig ziek worden en er zelfs aan doodgaan, tot wel enkele duizenden per jaar. Voor wie geïnteresseerd is in de strijd tegen de tabakslobby, zie de website tabaknee.

Doelen

Landelijk is het programma rookvrije generatie   gestart. Doel is dat er in 2035 een Rookvrije Generatie is – kinderen die in 2017 geboren zijn, zijn dan 18 jaar. Deze kinderen groeien rookvrij op en gaan zelf niet roken. Het programma rookvrije generatie is een uitvloeisel van het Nationaal Preventie akkoord. Doel in nationaal programma is dat vijf jaar later, in 2040,  sprake is van een rookvrije generatie. Het  Rivm heeft al aangegeven dat er steviger maatregelen genomen moeten worden om dat doel te halen. Vooral het Rijk zal een tandje bij moeten zetten: drastisch hogere accijns en veel minder verkooppunten. Zie ook het betoog van Wanda de Kanter

Nog maar weinig gemeenten voeren een anti-rookbeleid. Het programma rookvrije generatie biedt gemeenten een kans om met een rookbeleid te starten. Voor ondersteuning kunnen gemeenten aankloppen bij het Trimbos-instituut. Rookvrije kinderopvang, en rookvrije sportvereniging zullen zeker onderdeel zijn van een programma rookvrije gemeente. Dat geldt ook voor een zorginstelling, een bedrijf of een school. Zie presentatie van Hoogleraar Gera Nagelhout over roken op de werkplek,

Door deelname aan het programma de gezonde school kan een school er ook mee aan de slag.

Een specifieker doel is gericht op vrouwen die zwanger zijn en hun partners. Roken tijdens de zwangerschap geeft voor het  (ongeboren) kind een groot risico op ongezondheid.

Doelgroepen

Voor zwangeren, en baby’s & peuters is binnen het programma  kansrijke start het onderdeel rookvrije start relevant. Voor kinderen en jongeren kan binnen het programma de gezonde school aandacht worden besteed aan preventie en middelen-gebruik (alcohol, tabak, drugs). Bedrijven en instellingen kunnen