Overheid (Rijk, gemeenten) en zorgverzekeraars zijn de financiers van preventie. Het rapport “van preventie verzekerd” geeft aan wie verantwoordelijk is voor welk soort preventie.
| Soort preventie | toelichting | Wie betaalt? |
|---|---|---|
| Universele preventie | richt zich op de gezonde bevolking (of delen daarvan) en bevordert en beschermt actief de gezondheid van de bevolking. Bijvoorbeeld de bewaking van de kwaliteit van het drinkwater of het Rijksvaccinatieprogramma. | Overheid |
| Selectieve preventie | richt zich op bevolkingsgroepen met een verhoogd risico en voorkomt dat personen met één of meerdere risicofactoren (determinanten) voor een bepaalde aandoening daadwerkelijk ziek worden. Bijvoorbeeld de griepprik voor ouderen of bevolkingsonderzoek borstkanker. | Overheid |
| Geïndiceerde preventie | richt zich op mensen met beginnende klachten en voorkomt dat beginnende klachten verergeren tot een aandoening. Bijvoorbeeld een beweegprogramma voor mensen met lage rugklachten of online groepscursus voor jongeren die last hebben van depressieve klachten. | zorgverzekeraars |
| Zorg gerelateerde preventie | richt zich op mensen met een ziekte of aandoening en voorkomt dat een bestaande aandoening leidt tot complicaties, beperkingen, een lagere kwaliteit van leven of sterfte. Bijvoorbeeld een stoppen-met-roken-programma voor een COPD. | zorgverzekeraar |
Om impact te hebben is combinatie nodig van de diverse preventie-vormen. In mijn boek spreek ik over een preventie-cocktail. Neem roken. Om het aantal rokers te verminderen is het nodig om accijns op tabak te verhogen en aantal verkooppunten te verminderen (universele preventie), campagnes te richten op burgers/jongeren met verhoogd risico dat ze zullen beginnen met roken van tabak (selectieve preventie). Gecombineerd met stop-cursussen voor rokers (geïndiceerde preventie) en nazorg voor mensen die zijn gestopt met roken.
Veel gebruikte termen zijn ook gezondheidsbescherming, gezondheidsbevordering, vroegsignalering & screening.