Door diverse maatschappelijke ontwikkelingen is de instroom naar jeugdzorg de afgelopen decennia gestegen. Een deel van die instroom kan worden voorkomen. Die onnodige instroom kan worden verminderd door maatregelen te nemen die de invloed van die maatschappelijke ontwikkelingen veranderen. Ten tweede kan het jeugdzorgstelsel zelf worden verbeterd. We hebben een jeugdzorgstelsel gemaakt waar bezwaren aan kleven die niet bevorderlijk zijn voor preventief werken. Ten derde kan een deel van de onnodige instroom worden verminderd via preventie. Twee auteurs hebben een basispakket preventie samengesteld, gericht op het verminderen van de instroom in jeugdzorg.
| Beoordeling | Relevantie mbt minder instroom jeugdzorg | Toelichting op keuze | |
| 0-6 jaar | |||
| Nu Niet Zwanger | kansrijk | +++ | Gezien de doelgroep hoge score omdat een kind dat niet wordt geboren ook niet met jeugdzorg in aanraking zal komen. |
| Slimmer zwanger | 4 | + | Goede basis, info voor alle ouders, universele preventie |
| Centering pregnancy | kansrijk | + | Groepsgewijs werken in geboortezorg zou de norm moeten worden; beter voor ouders in kwetsbare situatie. |
| Ouder-baby interventie | kansrijk | ++ | Gezien de doelgroep is er sprake van een wat hoger risico. |
| Shantala baby massage | kansrijk | ++ | Versterkt de band tussen ouder en kind , leert de ouder naar signalen van het kind kijken. |
| VoorZorg | 3 | +++ | Gezien de doelgroep |
| Stevig ouderschap | kansrijk | ++ | Gezien de doelgroep |
| Home start | 3 | ++ | |
| Parent-child interaction therapy (Pcit) | 3 | ++ | Gericht op kinderen met gedragsproblemen. Gedragsproblemen veroorzaken verhoogd risico |
| Kinderopvang | |||
| piramide | kansrijk | ++ | |
| Kaleidoscoop | kansrijk | ++ | Dit programma is doorgaande lijn van peuterspeelzaal naar groep 1 en 2 basisschool |
| Diverse hulp-en zorgorganisaties | |||
| Triple p niveau 3 | kansrijk | + | Universele preventie. Er zijn meerdere laagdrempelige preventie programma’s gericht op opvoedingsondsteuning. We hebben gekozen voor de interventie met hoogste beoordeling. |
| 0-17 jaar | |||
| Families first | kansrijk | +++ | Gericht op voorkomen uithuisplaatsing. Uithuisplaatsing betekent jeugdzorg |
| Basisschool | |||
| kiva | 4 | ++ | |
| PAD | 4 | ||
| kanjertraining | 4 | ||
| VIPP-sd | 4 | ++ | Doelgroep met verhoogd risico, o.a. gezien gedragsproblematiek of depressieve en/of angstklachten of met een angst en/of stemmingsstoornis |
| Denken+Doen=durven | 4 | ++ | |
| vrienden | 4 | ++ | |
| Praten met kinderen | 3 | ++ | |
| Minder boos en opstandig | 3 | ++ | |
| Alles kidzzz | 3 | ++ | |
| Write junior | 3 | ++ | Trauma is verhoogd risico |
| KIES | 3 | ++ | In elke regio moet toegankelijke hulp zijn voor kinderen/ouders in scheidingssituaties |
| Dappere Dino’s | 3 | ++ | |
| Vipp-auti | 3 | ++ | |
| Multi-systeemtherapie | 3 | ++ | |
| Multidimensionele familietherapie | 3 | ++ | |
| Plezier op school | 3 | +++ | Heel belangrijk dat overgang van basisschool naar voortgezet onderwijs goed verloopt |
| Incredible years | 4 | +++ | Gezien doelgroep/problematiek |
| 12-24 jaar | |||
| Moti-4 | 3 | +++ | Middelengebruik zorgt voor verhoogd risico |
| kopstoring | kansrijk | ++ | Gezien het verhoogde risico voor kinderen van ouders met psychische problematiek |
| KopopOuders online | kansrijk | ++ | |
| MAZL op het VO | kansrijk | +++ | Ziekteverzuim is een sterke indicator van schooluitval. |
| MAZL op het MBO | +++ | ||
| ART aggression replacement training | 3 | +++ | |
| Behavioral Parent Training Groningen-groep | 3 | +++ |
Veel interventies in dit basispakket zijn een vorm van opvoedingsondersteuning. Op opvoedingsondersteuning is volgens de jeugdwet een taak van gemeenten. Die taak wordt in de wet niet geconcretiseerd. De gezondheidsraad heeft hierover een advies uitgebracht en een aantal opvoed-interventies genoemd die in elke gemeente aangeboden zouden moeten worden. Bij het samenstellen van het basispakket is gebruik gemaakt van dit advies. Interessant is o.a. het advies van de Gezondheidsraad om goede signaleringsinstumenten en toeleiding te ontwikkelen naar de interventies, maar dat moet niet te zware indicatie leiden. Als burgers zelf gemotiveerd (zie vroegsignalering en toeleiding)
Dag Paul,
Complimenten voor dit waardevolle initiatief en de heldere en mooie website!
Heel belangrijk om meer aandacht te hebben voor preventie en dit basispakket preventie kan daar helpend in zijn, door mee oog te hebben voor vele mogelijkheden die er zijn voordat de instroom naar jeugdhulp plaatsvindt.
Wij hebben de afgelopen periode contact gehad over ons werk met Eigen Kracht-conferenties. Wat ons betreft is het van groot belang om in het basispakket preventie veel oog te hebben voor informele netwerken en mogelijkheden te stimuleren om te investeren in deze netwerken. De Eigen Kracht Centrale streeft er al bijna 25 jaar naar om het gewoon te maken dat als het ergens (tijdelijk) niet goed gaat, we als eerste kijken naar de kring van mensen die bij het kind of het gezin horen. Dat we mensen die het belangrijk vinden dat het goed gaat met het kind en het gezin vragen om mee te denken en hen in staat stellen om met elkaar een plan te maken. Kortom: maak de kring groter (leg of herstel verbindingen met informeel netwerk), laat de regie bij die kring en geef hen de kans om samen na te denken over wat er nodig is. Wij kunnen hierbij ondersteunen door het organiseren van Eigen Kracht-conferenties, waarin we stap voor stap kijken wat er nodig is: we leggen verbindingen met het netwerk in situaties waar mensen aangeven weinig netwerk te hebben, hun netwerk niet te willen belasten of hun problemen niet te durven delen. Door andere vragen te stellen, door te vragen en de tijd te nemen blijkt de kring bijna altijd groter dan mensen denken. Praktijk en onderzoek laten zien dat er gemiddeld 9 tot 12 mensen zijn die mee kunnen denken en vaak ook mee kunnen doen. Soms is het verbinden met mensen voldoende. Soms is er meer nodig en dan begeleiden we het proces tot en met een bijeenkomst, waar de kring een plan maakt: een Eigen Kracht-conferentie. We hebben dit sinds 2000 in Nederland bijna 14.000 keer gedaan en er zijn in Nederland meer dan 60 onderzoeken gedaan naar dit besluitvormingsmodel. Zo weten we dat kinderen en jongeren kringen hebben, dan kringen veilige plannen kunnen maken (ook volgens betrokken professionals) en dat de plannen uitgevoerd worden. Op onze website http://www.eigen-kracht.nl zijn de onderzoeken te zien. Ook delen we elke week een voorbeeld van een situatie waar mensen weer in verbinding zijn gekomen en met elkaar een plan hebben gemaakt.
Sinds 2015 staat het recht op een familiegroepsplan (gebaseerd op een Eigen Kracht-conferentie) in de Jeugdwet.
Eigen Kracht-conferenties zijn aanvullend aan vele mooie initiatieven van hulp en steun en voegen de kring van vrienden, familie, buren en bekenden voor kinderen, jongeren en hun ouders toe.
Ik kan er heel veel over schrijven, maar ik hoop vooral dat dit besluitvormingsmodel een plek krijgt in het basispakket preventie, omdat het essentieel is om te investeren in de informele netwerken rond kinderen en jongeren!
Beste Paul,
Wat een goed initiatief deze site. Veel van deze interventies bieden we aan vanuit Prezens Preventie, onderdeel van GGZ inGeest. Voor effectieve preventie is de levensloopbenadering een belangrijke bouwsteen. Gaat dit om een basispakket preventie onder andere gericht op het verminderen van de instroom naar jeugdzorg? Een basispakket preventie jeugd, volwassenen en ouderen?
Rian van Erp, r.vanerp@prezens.nl
Beste Rian
dank voor reactie. In eerste instantie gaat het om een basispakket preventie om de instroom op jeugdzorg te verminderen. Dus zou mooi zijn als je vanuit dit uitgangspunt zou willen aanvullen, corrigeren etc. Ergens in augustus willen we dan alle reacties bekijken en met een nieuwe versie komen.
Daarna kunnen we basispakketten maken met een ander doel, b.v.om overgewicht te voorkomen. Ik stel me voor dat er een moment komt dat we gaan zien dat diverse interventies steeds weer terugkomen. Zo kan ik me voorstellen dat opvoedondersteuning altijd relevant is. Maar dat is nu nog even toekomst muziek. Graag jullie aanvullingen op het pakket dat is gericht op het beperken van de instroom van jeugdzorg. Bij voorbaat dank. groet, paul vd velpen
Dag Paul,
Zoals beloofd nog een aanvulling op de reactie van mijn collega Carline.
Ipv het Vriendenprogramma zijn wij samen met Arkin Preventie, Prezens preventie en Youz preventie Haaglanden op zoek gegaan naar een Nederlandse variant ism het Trimbos instituut en onderzoekers van de UVA en Open Universiteit. Daarmee zijn we uitgekomen op Leer te Durven, die al bestond. Met ZONMW subsidie is deze de laatste jaren verder onderzocht en onder de noemer van Denken+Durven=Doen erkend in de databank van het NJI als preventieve groepsvariant. De samenwerking hierin loopt makkelijker dan met de Australische auteur van het Vriendenprogramma waar veel moeilijkheden mee zijn geweest in het verleden, waardoor deze keus is gemaakt. Leer te Durven heeft veel overeenkomsten met Vrienden qua opbouw (met ook in de basis CGT en exposure).
Er stond in de reactie van Carline namens mij nog ”je kunt het verhaal rondom pleinverhalen vertellen”. Maar dat verhaal zal ik even uitleggen 😊. Pleinverhalen is een aantal jaren geleden in Rotterdam ontwikkeld, samen met onderzoekers die gepromoveerd zijn op het bevorderen van weerbaarheid bij kinderen, jongerenwerkers, preventiewerkers (waaronder ik), een beleidsmedewerker vd gemeente, een methodiekontwikkelaar en een designer. Zie voor meer informatie https://www.indigowest.nl/over-indigo/preventie/projecten/pleinverhalen en https://www.indigowest.nl/cursussen/cursus/-/pleinverhalen-8-12-jr. De eerste documenten liggen nu bij het NJI, maar zij hebben te kampen met een wachtlijst voordat er iemand van het NJI aan de interventie eigenaar wordt gekoppeld (nu nog de gemeente). De eerste metingen laten een positief resultaat zien op het versterken van weerbaarheid en kinderen en ouders geven gemiddeld een hoog tevredenheidscijfer.
In z’n algemeenheid geldt voor interventies dat het lastig kan zijn om interventie eigenaar te zijn. Omdat het eigenlijk als instelling niet aantrekkelijk is om eigenaar te zijn (qua financiering en tijd, bedrijfsvoering is er niet op ingericht), omdat het vooral veel vrijwilligerswerk is om een interventie in de lucht te houden, en er regelmatig nieuwe stukken moeten worden ingediend alsmede onderzoek rondom (her)erkenning. Eigenlijk zou het mooi zijn als hier landelijk op mee wordt gedacht of dat de VNG hier misschien een rol in zou moeten krijgen, stel dat elke gemeente een basispakket preventieve interventies zou invoeren.
Als laatste zou het gezien de nieuwe suïcidepreventie wetgeving die in de maak is (onlangs door eerste kamer goedgekeurd) mooi zijn als ook daarin een basis is, zoals storm. Maar in Rotterdam en Haaglanden wordt als jaren met het programma suïcidepreventie monitoring en nazorg (www.sumona.nl) gewerkt. In Haaglanden gefinancierd voor jeugd en volwassenen, in Rotterdam uit eigen zak door instelling Parnassia Groep gefinancierd voor volwassenen. Terwijl er ook veel vragen voor hulp aan 18- binnenkomt. Onlangs heeft nieuwsuur een item over dit programma gemaakt: https://www.indigowest.nl/over-indigo/nieuws/-/sumona-haaglanden-te-zien-in-nieuwsuur
Grip op je Dip is ook nog een goede online toevoeging, voor jongeren vanaf 16 jaar die somberheidsklachten hebben. (www.gripopjedip.nl). Voor de uitvoer is landelijke financiering. Momenteel lopen er ook pilots voor specifiek online lotgenotengroepen voor jongeren uit de LHBTIQ+ doelgroep. In Haaglanden heeft de preventie afdeling ook eigen, fysieke lotgenotengroep voor deze laatste doelgroep gemaakt, met elementen uit ACT en de STARR interventie, genaamd positive identity: https://www.youz.nl/specialismen/preventie/cursus-training/-/positive-identity
Dat was hem even voor nu :-).
Groeten,
Anouk Sijbenga (a.sijbenga@indigorijnmond.nl
Beste Carline
Dank je voor reactie (en compliment). Je geeft interessante toevoegingen aan het basispakket preventie. Ik hoop dat er nog meer reacties binnenkomen.Dan zal ik de huidige versie updaten. Ik denk dat dat in augustus gebeurt.
Met vriendelijke groet
paul vd velpen
Wat een mooi rustige/overzichtelijke site. Veel van deze evidence based interventies voeren we bij Indigo Preventie ook uit in Rotterdam. Onze programmaleider Anouk Sijbenga heeft ook naar de site gekeken en gaf het volgende aan:
• Leer te durven inmiddels opgenomen in databank als preventieve variant onder denken+doen=durven (niet meer alleen kansrijk)
• Piep zei de Muis is inmiddels ook opgenomen in databank
• Cool little kids kansrijk en in proces NJI
• Het verhaal rondom pleinverhalen kan je mogelijk vertellen
Voor ouderen:
• Gezond Ouder worden in Nederland > doorontwikkeling van grip en glans
We missen een specifiek blokje voor studenten/jongvolwassenen:
• Kansrijk: geen paniek (of toch al in databank, twijfel nu).
• Klachtgerichte mini interventies: minder piekeren, minder stress, meer zelfvertrouwen (in databank)
• Assertiviteit
Studenten is voor ons in Rotterdam ook een belangrijke doelgroep, waar we actief mee aan de slag zijn bij de Hogeschool Rotterdam en bijvoorbeeld bij het Hout en meubileringscollege en het TechniekCollege.
Mocht er in Rotterdam e.o. interesse zijn om te overleggen wat we kunnen betekenen, neem dan gerust contact op!